Chọn Giống Gà Nòi / TOP 10 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

Trong dân gian ta vẫn có câu “chó giống cha, gà giống mẹ” chính vì vậy mà ta có thể hiểu rằng giống gà mẹ quyết định rất nhiều đến gen di truyền của gà con.

Bí quyết chọn gà chọi mái để giống là việc làm quan trọng và có tính quyết định đối với việc cải tạo nòi giống nâng cao chất lượng của những thế hệ con tiếp theo.

Để có thể có được những lứa gà con phát huy được hết những khả năng và sở trường của mỗi dòng thì các sư kê đã bỏ rất nhiều tâm huyết trong việc chọn lựa cũng như nghiên cứu trong cách trọn gà mái để đạt được hiệu quả lai tạo những giống thuần chủng tốt nhất.

Đối với những người nuôi gà chọi việc có thể chọn lựa được một con mái để chăm sóc và sử dụng nuôi giống là điều không hề dễ dàng gì. Ai cũng vậy khi có thể sở hữu một con gà mái giống tốt đều muốn giữ lại nuôi, không ai chịu bán hoặc nhường cho người khác.

Khi chọn gà mái đòn chúng ta đầu tiên phải lựa được giống gà mái thật tốt, thường là những con gà mái dữ, dĩ nhiên chỉ những con sinh ra nhiều lứa gà đánh thắng thì mới được người ta giữ lại. Đối với việc lựa chọn một con gà mái đá cũng dựa trên nhiều yếu tố giống như gà trống.

Đầu nhỏ và thon dài theo phần cổ nếu có thể chọn được những co bằng phần cổ thì càng tốt

Những người có kinh nghiệm mua bán gà chọi khuyên rằng nên chọn những con gà có phần mỏ dài vừa phải không nên to quá hay dài quá, khóe miệng rộng

Mũi to, cánh mũi hở , mắt to, màu sáng trắng, con ngươi nhỏ.

Mồng thuộc loại mồng dâu nhỏ và dựng thẳng không được ngả sang 2 bên.

Phần cổ gà có kết cấu xương chắc bạn có thể kiểm tra bằng cách vuốt ngược phần lông lên để thấy xương liền nhau, chiều dài thích hợp so với thân.

Lựa chọn gà mái chọi theo hình dáng phần thân gà

Vai gà to và nở rộng, có kết cấu liền, phần lườn sâu không bị vẹo, ngực ưỡn về phía trước.

Cánh úp chặt và bao phủ gần hết phần lưng, phao câu, lông cánh to, dày.

Đùi to vừa phải phù hợp với phần thân gà khi nhìn từ phía trước sẽ cảm thấy đùi hơi phình ra hơn so với thân. Thường nên chọn những con có đùi ếch đùi thắt trên to dưới nhỏ , đầu gối không xù xì.

Việc tuyển chọn gà mái giống là một công việc đòi hỏi tính kiên trì, khi đã có thể lựa chọn lựa được giống gà trống ứng ý thì sau khi đem đúc mái chúng ta sẽ chọn lựa lại mái giống tuy nhiên chúng ta không nên chọn ở những lứa đầu tiên mà nên chọn từ lứa thứ 2 trở đi.

Kinh nghiệm từ những người đi trước cho chúng ta thấy rằng nếu lấy giống mái ngay từ những lứa đầu tiên thì thường sẽ có nhiều rủi ro trong gen của giống gà cồ trước đó. Việc có được giống gà mái ưng ý sẽ quyết định đến thế hệ giống gà con sau này.

Nguồn: chúng tôi

Gà nòi không phải là giống gà ăn thịt nhưng được rất nhiều người quan tâm. Bản thân gà là một giống ưu việt của Việt Nam. Khi được nuôi lớn, gà sẽ phục vụ các trận đấu mang tính giải trí cao. Gà có hình dạng khá đặc biệt. Ngoài thân hình to và chuẩn, gà thuộc nhóm trọc đầu. Loại gà này còn thể hiện tính cách mạnh mẽ, dáng vẻ oai và có khả năng chiến đấu bậc nhất tại Việt Nam.

Qua quá trình lai tạo và chọn giống kĩ càng. Một số giống gà nòi nổi tiếng được những người đá gà yêu chuộng. Ở Việt Nam, mỗi địa phương đều có giống gà nòi nổi tiếng. Gà đòn như thần quyền, thì gà cựa thiên về đao pháp. Lối đánh nhanh và đẹp hơn. Gà đòn thì thiên về đòn thế, sức lực. Một con gà đòn hay và thành danh, là khẳng định của một giá trị của Tông gà (bổn) và luôn cả danh tiếng của sư kê. Người ta chọi gà đòn còn vì danh dự hơn là mức độ ăn thua.

Gà đòn Việt Nam đã đóng lại phần các giống gà. Có thể phân biệt rõ ràng dòng gà Việt Nam với các dòng đòn khác. Không khó để nhận ra chúng. Ngoài ra còn có giống gà chín cựa huấn luyện thành gà nò. Con gà giống chín cựa đất thủy tổ là một con gà chọi chính cống với đặc điểm hiếu chiến và hung dữ. Tuy có chín cựa nhưng nó chưa đủ để thành một thần kê trong truyền thuyết vì vóc dáng xấu, lông ngắn, chân chì.

Gà nòi đòn là giống gà trụi cổ và là giống gà cổ xưa. Gà đòn là giống gà cổ trụi, chân cao, cốt lớn dùng để đá chân trơn, hoặt bịt cựa, đây là giống gà tổ tiên cũa dòng gà chọi. Gà đòn có thể trạng khá lớn so với các dòng gà khác, gan lỳ và dũng mãnh. Tuy không nhanh nhẹn như dòng gà nòi cựa, nhưng đòn đá rất mạnh. Với gà đòn, loại này có hai dòng rõ rệt: Một dòng là mã chĩ (mả Kim) và dòng mã lại (mã mái).

Miền Bắc có gà Thổ hà (Bắc Giang) Đồ Sơn (Hải Phòng), Nghi Tàm, Nghĩa Đô, Vân Hồ (Hà Nội). Ngoài ra, tại đa số các tỉnh như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Phú thọ, Sơn la đều có các dòng gà nòi riêng.

Miền Trung có nhiều lò gà tên tuổi: Khánh Hòa có gà Phan Rang; Phú Yên có gà Vạn Giã, Gò Dúi; Quảng Ngãi có gà Sông Vệ, Sa Huỳnh. Đặc biệt ở Bình Định nổi tiếng gà đòn, thế. Nếu đá gà liên tỉnh, các nơi gặp gà Bình Định phải kiêng dè, thận trọng. Bình Định có nhiều lò gà nổi danh: Hoài Nhơn có gà Hoài Châu, Kim Giao (Hoài Hải); Hoài Ân có gà Mộc Bài (Ân Phong); Phù Cát có gà Cát Chánh; Tuy Phước có gà Gò Bồi; Quy Nhơn có gà Phú Tài, đặc biệt Tây Sơn có gà Bắc Sông Kôn (dòng gà Nguyễn Lữ lưu truyền).

Gà đòn thường được nuôi ở khu vực phía Bắc, miền Trung. Chúng có trọng lượng chừng 2,8 kg-4,0 kg. Gà dùng đòn để đánh gà đối phương đến khi thắng.

Miền Nam có gà Chợ Lách (Bến Tre), gà Cao Lãnh (Đồng Tháp), gà Châu Đốc (An Giang), gà Bà Điểm. Tuy nhiên ở miền Nam chủ yếu đá gà cựa. Đá gà cựa là một hình thức sát phạt, người ta thường mua cựa sắt tra vào chân gà hoặc chuốt cựa gà thật bén. Chơi gà cựa thiên về ăn thua, không chiêm ngưỡng được tài nghệ của gà. Gà nòi cựa hay còn gọi là gà nòi, nhưng để phân biệt với giống gà nòi của Miền bắc, nên có nhiều nơi người ta gọi là gà cựa, hay gà nòi cựa, xuất xứ cũa nó là do những di dân từ Chiêm Thành khai phá vào miền Nam, khi đi họ mang theo lương thực là những giống gia cầm, một số đã sống sót và phát triển nên dòng gà nòi ngày nay.

Đây có thể nói là một giống tốt. Sắc lông chúng đa dạng đủ màu sắc, hình dáng thanh tú, hùng dũng. Đặc biệt gà có cặp cựa dài và rất gan dạ hiếu chiến. Gà vô cùng nhanh và hiếu chiến. Thịt gà ngon, sản lượng trứng không nhìêu mỗi lứa chỉ từ 7-12 trứng. Người ta nuôi và gắn cho chúng một cặp cựa sắc khi đá. Đá gà trong Nam thường gắn liền với tiền cược, có khi lên rất cao. Gà cựa có trọng lượng nhỏ hơn thường là dưới 3,0 kg.

Chọn gà nòi đá

Gà đá quan trọng nhất là tông mái. Gà mái nòi, chủ không bao giờ bán mà chỉ tặng. Những con gà tài chịu đòn giỏi, sức bền, có nhiều thế độc là do gà mẹ di truyền. Gà nòi cha cũng quan trọng, gà cha cũng phải tài, ăn nhiều độ, chưa thua thì mới sinh ra được gà tài, gà hay.

Đặc điểm hình dáng

Thường một đám gà con khi tuyển chọn cũng chỉ được một vài con gà tài. Chọn gà tài trước tiên là xem hình dáng, tướng mạo, xét kỹ 5 bộ phận trên mình gà, gọi là ngũ thường, ngoài ra phải xem kỹ chân gà (xem giò xem cẳng). Ngũ thường gồm:

Mỏ to thẳng, miệng rộng, đầu mồng dâu, mắt chữ điền. Cổ to, dài, thẳng. Lưng rộng, cánh dài. Đùi to, phần đùi dài hơn phần cán. Chân thanh, ngón thắt, vảy mỏng – khô.

Đặc điểm màu lông

Về chọn màu lông, trong các loại màu ô, xám, tía, nhạn, cải, ó… Thông thường, có 3 màu lông phổ biến: ô, tía, xám. Gà màu ô phải là ô ướt hoặc ô toàn sắc; gà tía phải là tía mật ngã màu đen; gà xám phải là xám khô. Dân gian mới có câu rằng: Nhứt điều ô, nhì xám khô, ba ô ướt.

Nếu như chọn gà xám, không nên chọn gà chân trắng, vì gà xám chân trắng sức không bền, dễ thua. Ngược lại, gà tía chân trắng thì hay, bén đòn nên có những câu: Gà ô chân trắng mẹ mắng cũng mua/Gà trắng chân chì mua chi giống ấy.

Nếu chọn được tía ngũ sắc (năm màu lông) chân trắng, thì khó có gà nào địch nổi, trừ thần kê. Chỉ giống gà ô mới có thần kê, vậy mới có câu: Gà ô chân trắng mỏ ngà/đá đâu thắng đấy gọi là thần kê. Tuy nhiên, có câu “dị kỳ tướng tất hữu kỳ tài”, cũng có trường hợp gà có dị tật nhưng có tài. Ngoài ra con gà nào gáy 7 tiếng trở lên nhưng gáy giật từng tiếng, đó cũng là thần kê. Người ta nói: “Con gà tức nhau tiếng gáy”.

Đặc điểm vảy gà

Chọn vảy gà hay, gà tài rất quan trọng. Đòn, thế đá của gà hay, gà tài thường thể hiện trên vảy ở hai chân. Có hằng trăm loại vảy tốt khác nhau, nhưng tiêu biểu là các loại vảy: tứ trụ, liên chu, liên giáp nội, đại giáp, tam tài, trường thành, huỳnh kiều, xuyên thành giáp, chân lông vảy loạn, án thiên đệ nhất, án địa (địa phủ), giao long (hai hàng trơn), lục đinh (3 cựa mỗi chân), nếu lục đinh co 2 cua rung rinh ga ay moi quy; đặc biệt gà có vảy “đệ nhất thần đao” (linh giáp tử) được gọi là linh kê…

Chọn gà nòi cha mẹ tốt

Gà mái nòi khoảng tám chín tháng tuổi mới bắt đầu đẻ lứa so. Gà trống phải từ 18 tháng tuổi trở lên mới cho phủ mái. Trống tơ quá hay già quá đẻ con ra không tốt. Lứa trứng so không nên cho ấp. Cũng có thể gà mẹ tập ấp trứng và nuôi con. Nhưng, lứa con so này ta không nên nuôi, vì lông gà thường giòn, dễ gãy. Mặt khác, lứa con so này gà mẹ thường nuôi con không khéo, nên bầy con không được mập mạnh. Từ lứa con thứ hai trở đi, ta mới lựa con ra nuôi. Cũng xin được lưu ý quý vị là không phải hễ cha mẹ tốt là lứa con nào của chúng cũng tốt hết cả đâu ! Thế nào cũng có con tốt con xấu. Chính vì vậy ta phải chọn lựa để có những trống tốt mái tốt mà nuôi. Những gà không đạt chuẩn thì loại bỏ.

Phải qua nhiều lần chọn lựa: Để thực sự có con gà thật tốt để nuôi, ta cần phải khắt khe với mình trong việc chọn lựa. Lựa gà phải chia ra nhiều đợt, ít ra cũng ba đợt, như vậy mới tránh được sự thiếu sót :

Lựa đợt đầu : Lúc gà được vài tháng tuổi, ta bắt đâu lựa lần thứ nhất. Đó là lần lựa vảy gà. Với tuổi này vảy gà đã lộ ra rõ nét. Những con nào có vảy quý thì ta cứ tiếp tục nuôi và theo dõi sự trưởng thành của chúng.

Lựa đợt hai : Chờ đến ngày gà đã tập gáy khá rõ vọng, tức là được bảy tám tháng tuổi, ta bắt đầu lựa đợt hai. Những con gà vảy tốt đã “trúng tuyển” trong đợt đầu bây giờ phải qua kỳ tuyển lựa phần vóc dáng và sức khỏe. Ở vào tuổi này, gà trống cũng như gà mái đều bắt đầu trổ mã, chẳng khác nào trai gái ở vào tuổi mười chín, đôi mươi. Vóc dáng gà tuy chưa thật sự nảy nở no đầy, nhưng vẫn cho ta dễ dàng đoán biết được chú chàng nào có cơ thể khỏe mạnh để chọn nuôi, chú chàng nào ốm yếu (đẹt) tật bệnh thì loại bỏ. Những con gà này cho xổ thử để xem … giò cẳng đấu đá ra sao rồi lắc tích. Con gà đòn thế hay dở ra sao, chưa thể đánh giá được trong những lần xổ đầu tiên này. Ta không nên đi đến quyết định nóng vội. Kinh nghiệm lâu năm trong nghề cho thấy, có những con gà xổ lần đầu đá không ra gì, nhưng đến lần xổ sau chúng mới lộ dần những đòn thế tuyệt luân ra …

Lựa đợt ba : Chờ đến ngày gà đã thật sự lành tích, tức là khoảng 2 tháng sau ngày lắc tích, vết thương đã đỏ da thắm thịt thì mới cho xổ để lựa ra những con tài nghề xuất sắc mới nuôi luôn. Gà nào dù vảy tốt, vóc dáng cao to, mạnh khỏe nhưng đòn thế quá tầm thường thì dù tiếc cũng nên loại bỏ, nuôi thêm tốn lúa Xin được lưu ý là khi vết cắt ở tích chưa đỏ, nghĩa là còn sẹo trắng, dù chỉ mỏng manh như sợi chỉ vẫn được coi là chưa lành; nếu cho gà xổ sớm nó sẽ bị rách trở lại.

Nuôi dưỡng gà đá ngoài việc cho ăn và uống mình nên chú trọng thêm các phần quan trọng khác như cách chăm sóc, lo cho chuồng trại, nơi ở…..

CHĂM SÓC GÀ NÒI

Việc chăm sóc gà nòi là việc quan trọng. Con gà giống tốt là một chuyện, nhưng nếu khâu chăm sóc yếu kém, con gà đó chưa chắc đã đủ lực để đá hay. Ngày xưa, những chủ gà nuôi hàng trăm con trống trong nhà thường phải mướn hai ba người trông nom chăm sóc. Tất nhiên những người này có nhiều kinh nghiệm về gà, mỗi người được giao phụ trách một số công việc và họ được hưởng lương cao. Chuồng và bội : Lắc tích xong, đương nhiên gà bị nhốt lại, và từ đó cho đi vào nề nếp khuôn khổ luôn. Suốt hai tháng chờ lành tích, gà gần như bị nhốt luôn từ ngày này sang ngày khác, thỉnh thoảng mới được thả ra ngoài trong một hai giờ và được theo dõi kỹ vì sợ chúng đá lộn nhau với gà khác. Gà được nhốt trong chuồng hay bội và cách ly mỗi con một nơi. Chuồng hay bội nhốt gà, dù chỉ một con, cũng phải rộng rãi, đủ chỗ cho gà đi lại mới tốt. Nhốt trong chuồng chật lâu ngày gà sẽ bị tù túng, cúm giò, ảnh hưởng xấu đến việc đấu đá sau này. Chuồng: Chuồng gà nòi phải làm nơi khô ráo, sạch sẽ và mát mẻ. Tránh làm chuồng nơi ao tù nước đọng và nơi rác rên xú uế. Chuồng phải rộng rãi và cao ráo : nền chuồng hình vuông hay chữ nhật cũng được, miễn là phải có diện tích từ hai đến bốn thước vuông để gà đủ chỗ đi lại, quạt cánh thoải mái. Nóc chuồng cũng phải cao một thước là vừa. Vách chuồng nên xay kín đáo để tránh gió máy, và cũng để che chắn tránh gà ngoài có chỗ “xói” vào. Trong chuồng phải gác một cây ngang làm cần đậu để gà lên đó ngủ hoặc nghỉ ngơi, cầu đậu này chỉ cần cao hơn nền chuồng độ ba tấc là vừa. Bội gà : Bội gà xưa nay được đan bằng tre hoặc nứa. Bội cũng phải đặt làm có kích thước rộng rãi : đường kính tối thiểu 8 tấc cho gà chạng ba, một thước cho gà chạng nhì … và chiều cao của bội cũng một thước mới vừa. Gà nhốt bội có điều lợi là có thể di chuyển từ nơi này sang nơi khác được. Nhưng cũng có sự bất lợi là phải coi chừng gà bên ngoài đến “xói” làm hư đầu, hư mỏ, có khi đui mắt một cách oan uổng. Trong bội cũng nên gác cần đậu cho gà. Chúng tôi đã từng thấy nhiều nhà nuôi năm sáu chục con nòi, có khi cả trăm mà không làm một cái chuồng nào. Họ làm một nhà trại lớn, trong đó cứ “phát” cho mỗi gà một bội trông cũng tiện ! Việc sắp xếp các bội sao cho ngay hàng thẳng lối, giữa hai bội có khoảng cách hợp lý, có lối đi riêng để tiện việc lui tới cho gà ăn hoặc quét dọn… Bội nhốt gà, dù làm bằng tre nứa, bảo quản tốt dùng ba bốn năm vẫn chưa hư. Quần sương : Tờ mờ sáng lúc sương mai còn mờ mịt, khí trời mát mẻ, ta thả gà ra sân cho nó đi lại, bay nhảy trửng giỡn độ nửa giờ thì gà rất sung sức. Nếu nhà nuôi nhiều gà thì mỗi người có thể trông nom hai gà một lần : con thả đầu sân bên này, con thả đầu sân bên kia. Hễ thấy chúng xáp lại gần nhau thì bắt can ra. Hết giờ quần sương của cặp này thì bắt nhốt để thả tiếp cặp khác. Nếu nhà nuôi quá nhiều gà thì cho quần sương cách nhật hoặc tuần vài lần cũng được. Có thể đem bội ra sân, ra vườn nhốt gà trong đó cho chúng hứng sương mai. Và trường hợp này ta có thể cho gà vào lúc 8 giờ sáng cũng được vì còn cho gà tắm nắng sáng để có thêm sinh tố D. Xin lưu ý chỉ những gà khỏe mạnh mới cho quần sương sớm. Tắm gà : Gà có hai cách tắm : tắm khô và tắm nước. Tắm khô còn gọi là tám cát, đó là cách gà vùi mình vào đất cát, vào tro làm tung tóe bụi cát lên trong mươi lăm phút, sau đó đứng lên rũ sạch hết cát bụi dính vào mình. Cách tắm cát này giúp gà trút bỏ được các loại ký sinh trùng rận mạt. Cách tắm thứ hai là cách tắm nước, không do gà tắm mà do ta tắm cho nó. Trong mùa nóng nực và sau thời gian vô nghệ xong, ta tắm nước cho gà. Tắm nước ở đây không có nghĩa là dội nước lên mình gà, mà là ngậm từng búng nước phun vào đầu cổ, vào nách, vào mình, vào đôi chân gà cho chúng được mát mẻ. Tốt hơn là thay nước lã bằng rượu đế. Sau khi tắm xong, nên thả gà ra sân để chúng được tự do đi lại thoải mái, hoặc đứng rỉa lông rỉa cánh hong gió cho khô mình … Tắm nước nên tắm hàng ngày, và tắm trong lúc trời nắng ráo mới tốt. Vô nghệ : Vô nghệ là dùng nước nghệ tẩm lên mình gà nòi. Nước nghệ ở đây là dùng củ nghệ già đâm nhuyễn ngâm chung với nước tiểu, với rượu trắng, thêm chút phèn chua và muối hột sao cho dung dịch này sền sệt là được. Nước nghệ phải ngâm trước trong hũ, trong siêu, trong khạp (nếu cần cho nhiều gà) khoảng một tuần mới múc ra dùng dần. Tất nhiên, càng để lâu càng sinh ra mùi khó ngửi, nhưng điều này vô hại. Xin được lưu ý, chỉ nên vô nghệ những gà nào sau khi xổ hoặc đá xong. Gà sau khi xổ hoặc đá phải được người làm nước đem vỗ hen, tắm rửa may vá vết thương và sau đó chờ gà khô ráo, tỉnh táo mới bắt đầu vô nghệ. Vô nghệ là dùng nước nghệ tẩm lên những phần da thịt trên mình gà như : đầu, cổ, hai cánh, đùi, mình và cả đôi chân. Hễ tẩm nghệ đến đâu thì xoa bóp nhè nhẹ đến đó … Sau khi vô nghệ gà được thả ra ngoài trong chốc lát, hoặc nhốt vào bội, vào chuồng cũng được. Và khoảng một ngày là phải xả nghệ, tức là tắm gà cho sạch nghệ. Có thể tắm bằng nước lạnh, và lấy xác trà cọ xát cho sạch xác nghệ trên mình gà. Người sành điệu thì nấu nước trà sau đó để nguội rồi tắm cho gà. Xác trà cọ xác vào da thịt tạo cho gà một sự êm ái dễ chịu … Vì vậy nó cứ đứng yên cho mình tắm. Xả nghệ xong thì dùng khăn sạch lau mình gà cho khô để gà khỏi bị cảm lạnh. Sau đó thả gà ra nắng trong chốc lát … Gà được vô nghệ thì da thịt săn chắc, đỏ au vừa mạnh vừa đẹp. Nhưng không nên lạm dụng mà vô nghệ liên tiếp nhiều ngày nhiều tuần, vì gà bị “rôm”, ốm yếu, kiệt sức, bước đi cóng róng ,.. không còn dũng mãnh như trước đây nữa.

Các giống

Qua quá trình lai tạo và chọn giống, ở Việt Nam có một số giống gà nòi nổi tiếng được những người đá gà yêu chuộng. Ở Việt Nam mỗi địa phương đều có giống gà nòi nổi tiếng. Gà đòn như thần quyền, thì gà cựa thiên về đao pháp (cựa) cho nên mức độ sát thương cao hơn, ăn thua nhanh hơn. Lối đánh nhanh và đẹp hơn. Gà đòn thì thiên về đòn thế, sức lực. Một con gà đòn hay và thành danh, là một khẳng định cũa một giá trị cũa một Tông gà (bổn) và luôn cả danh tiếng cũa sư kê. Cho nên người ta chọi gà đòn còn vì danh dự hơn là mức độ ăn thua về tiền cuộc. Gà đòn Việt Nam đã đóng lại phần các giống gà Việt Nam. Có thể phân biệt rõ ràng dòng gà Việt Nam với các dòng đòn khác. Ngoài ra còn có giống gà chín cựa huấn luyện thành gà nòi, con gà giống chín cựa đất thủy tổ là một con gà chọi chính cống với đặc điểm hiếu chiến và hung dữ. Tuy có chín cựa nhưng nó chưa đủ để thành một thần kê trong truyền thuyết vì vóc dáng xấu, lông ngắn, chân chì. Miền Bắc và Trung Hai con gà nòi ở Quảng Ngãi thuộc nòi gà sông Vệ

Miền Bắc có gà Thổ hà (Bắc Giang) Đồ Sơn (Hải Phòng), Nghi Tàm, Nghĩa Đô, Vân Hồ (Hà Nội) ngoài ra tại đa số các tỉnh như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Phú thọ, Sơn la đều có các dòng gà nòi riêng. Miền Trung có nhiều lò gà tên tuổi: Ninh Thuận có gà Phan Rang; Khánh Hoà có gà Vạn Giã, Gò Dúi; Quảng Ngãi có gà Sông Vệ, Sa Huỳnh, đặc biệt ở Bình Định nổi tiếng gà đòn, thế. Nếu đá gà liên tỉnh, các nơi gặp gà chọi Bình Định phải thận trọng. Bình Định có nhiều lò gà nổi danh: Hoài Nhơn có gà Hoài Châu, Kim Giao (Hoài Hải); Hoài Ân có gà Mộc Bài (Ân Phong); Phù Cát có gà Cát Chánh; Tuy Phước có gà Gò Bồi; Quy Nhơn có gà Phú Tài, đặc biệt Tây Sơn có gà Bắc Sông Kôn (dòng gà Nguyễn Lữ lưu truyền).

Gà đòn thường được nuôi ở khu vực phía Bắc, miền Trung, có trọng lượng chừng 2,8 kg-4,0 kg. dùng đòn để đánh gà đối phương đến khi thắng. Gà nòi đòn là giống gà trụi cổ và là giống gà cổ xưa. Gà đòn là giống gà cổ trụi, chân cao, cốt lớn dùng để đá chân trơn, hoặt bịt cựa, đây là giống gà tổ tiên cũa dòng gà chọi. Gà đòn có thể trạng khá lớn so với các dòng gà khác, Gan lỳ và dũng mãnh, tuy không nhanh nhen như dòng gà nòi cựa, nhưng đòn đá rất mạnh. Ngày nay hầu hết các tỉnh phía bắc Việt Nam vẫn còn duy trì chọi gà đòn như một nét văn hóa cổ truyền, tuy nhiên Gà đòn lại chỉ thịnh hành từ miền Trung ra Bắc, trong Nam ít thấy gà đòn, mặc dù vậy vẫn có thể tìm thấy một số ở Hóc môn Bà Điểm và Cao Lãnh Đồng tháp. Ngược lại dòng gà cựa cũng chĩ thịnh hành ở miền Nam. Gà đòn có hai dòng rõ rệt dòng mã chĩ (mả Kim) và dòng mã lại (mã mái). Miền Nam

Miền Nam có gà Chợ Lách (Bến Tre), gà Cao Lãnh (Đồng Tháp), gà Châu Đốc (An Giang), gà Bà Điểm. Tuy nhiên ở miền Nam chủ yếu đá gà cựa. Đá gà cựa là một hình thức sát phạt, người ta thường mua cựa sắt tra vào chân gà hoặc chuốt cựa gà thật bén. Chơi gà cựa thiên về ăn thua, không chiêm ngưỡng được tài nghệ của gà. Gà nòi cựa hay còn gọi là gà nòi, nhưng để phân biệt với giống gà nòi của Miền bắc, nên có nhiều nơi người ta gọi là gà cựa, hay gà nòi cựa, xuất xứ cũa nó là do những di dân từ Chiêm Thành khai phá vào miền Nam, khi đi họ mang theo lương thực là những giống gia cầm, một số đã sống sót và phát triển nên dòng gà nòi ngày nay.

Gà chọi bíp có nguồn gốc từ miền Nam với đặc tính là rất “máu” đá nhau. Gà được 7 ngày tuổi đã bắt đầu biết chọi đá. Khi gà này nặng khoảng 1 kg thì bắt đầu rụng lông, da chuyển sang đỏ. Con trống có thân hình vạm vỡ hơn con mái với đôi chân cao chắc khỏe, mào to, mắt sắc, da đỏ rực. Có tên là gà chọi bíp vì giống gà này thường ngủ trên cây, chỉ ăn thóc, gạo hiệu con Bim Bíp. Trước đây, gà chọi bíp thường được nuôi để đem chọi tại các lễ hội, nhưng nhiều năm gần đây, giống gà này còn được lùng mua để ăn hoặc làm quà biếu trong các dịp Tết. Một trong những nguyên nhân khiến loại gà này được săn lùng nhiều là bởi chất lượng thịt thơm ngon, săn chắc, chế biến được nhiều món khác nhau như xào lăn, luộc, nấu đông[2]. Một con gà Cao Lãnh tại Thành phố Hồ Chí Minh

Đây có thể nói là một giống tốt. Sắc lông chúng đa dạng đủ màu sắc, hình dáng thanh tú, hùng dũng, đặc biệt có cặp cựa dài và rất gan dạ hiếu chiến. Đặc biệt rất nhanh nhẹn. Thịt gà nòi ngon, sản lượng trứng không nhìêu mỗi lứa chỉ từ 7-12 trứng. nhưng người nuôi gà nòi chỉ chú ý chúng như một dòng gà chọi. Nuôi và cung cấp gà chọi là một nghề đang ăn nên làm ra tại nông thôn miền nam. Người ta nuôi và gắn cho chúng một cặp cựa sắc khi đá. Đá gà trong Nam thường gắn liền với tiền cược, có khi lên rất cao. Gà cựa thường thấy chủ yếu nuôi ở khu vực phía Nam, gà được đá có cựa nguyên hoặc là cựa bằng kim loại gắn vào chân khi cho đá với gà đối phương, trận đấu của gà cựa thường diễn ra nhanh hơn của gà đòn, gà cựa có trọng lượng nhỏ hơn thường là dưới 3,0 kg.

Gà nòi Chợ Lách có những độc đáo riêng. Thời trước ở Chợ Lách đã có những trường gà chơi “chọi gà nghệ thuật”. Với điều kiện tự nhiên, khí hậu thuận lợi và hết sức đặc thù nên nghề nuôi gà nòi đã xuất hiện nơi này từ khá lâu. Chợ Lách cũng là một trong những nơi giữ được nguồn gien của các giống gà nòi quý hiếm. Để tạo ra gà giống tốt thì vấn đề quan trọng là phải biết chọn gà mái chất lượng, đi kèm với gà trống tuyệt hảo để lai tạo. Gà mái phải có ngoại hình khỏe mạnh, hung hăng để di truyền tính mạnh mẽ sang đàn con, còn gà trống thì phải có thể chất tốt, gan lỳ, chịu đòn và tránh đòn nhanh lẹ. Gần đây, có một số cơ sở còn tìm tòi những giống gà hảo hạng từ nước ngoài nhập về để “phối giống” với gà Chợ Lách, nhằm tạo ra những giống gà mới to khỏe hơn, hay hơn

Liên Quan Khác